Στα κρεολικά «Αγίιτι» σημαίνει «η χώρα με τα ψηλά βουνά». Στη γλώσσα της ντόπιας φυλής των Τάινο, έτσι αποκαλούνταν ανέκαθεν το δυτικό, ορεινό τμήμα του νησιού που οι «κονκισταδόρες» βάφτισαν στους χάρτες τους «Ισπανιόλα». Μαζί με τη Δομινικανή Δημοκρατία, η Αϊτή μοιράζεται σήμερα κάτι λιγότερο από τη μισή έκταση της Ισπανιόλα, στο αρχιπέλαγος των Αντιλλών. Για πολλούς και διάφορους λόγους, γράφει στην Αυγή ο Νίκος Κυριακίδης, η ιστορική, εθνική και γλωσσική εξέλιξή της παραμένει μοναδική στην αμερικανική ήπειρο. "Στην Ισπανιόλα ανακηρύχθηκε το πρώτο ανεξάρτητο κράτος της Λατινικής Αμερικής. Η πρώτη μετα-αποικιοκρατική ανεξάρτητη κρατική οντότητα που ανέδειξε μαύρους ηγέτες ήταν η Αϊτή, το μόνο έθνος του κόσμου που η ανεξαρτησία του προήλθε ως αποτέλεσμα εξέγερσης σκλάβων. Με τη «Συμφωνία του Ρισγουϊκ» του 1697, η Ισπανιόλα μοιράστηκε μεταξύ της Γαλλίας και της Ισπανίας. Οι Γάλλοι πήραν το δυτικό τμήμα που ονόμασαν Σεν Ντομίνγκ και οι Ισπανοί κράτησαν το ανατολικό. Είχε προηγηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα η μαζική «εισαγωγή» Αφρικανών σκλάβων από τους Ισπανούς. Στις αρχές του 18ου αιώνα χιλιάδες Γάλλοι άποικοι, κυρίως από το Μπορντώ, εγκαθίστανται στο δυτικό τμήμα της Ισπανιόλα. Σχεδόν εκατό χρόνια μετά, το Σεν Ντομίνγκ θα γίνει η πιο πλούσια αποικία της Γαλλίας στο νέο κόσμο χάρη στους Αφρικανούς σκλάβους και τις φυτείες ζαχαροκάλαμου, καφέ και ινδικής λουλακής. Από την άφιξη των πρώτων Γάλλων ως τις αρχές του 19ου αιώνα, το δυτικό τμήμα της Ισπανιόλα είναι καζάνι που βράζει. Στο τέλος ενός σκληρού αγώνα για χειραφέτηση, την 1η Ιανουαρίου 1804, οι Αφρικανοί σκλάβοι κηρύσσουν την ανεξαρτησία της γαλλικής αποικίας του Σεν Ντομίνγκ στο νησί της Ισπανιόλα. Ονομάζουν το νέο έθνος Αϊτή, «επιστρέφοντάς» του το όνομα στη γλώσσα των αυτοχθόνων Τάινο. Το 1825, ο βασιλιάς της Γαλλίας Κάρολος 10ος στέλνει ένα μικρό στόλο πολεμικών πλοίων και μισθοφόρους για να ανακαταλάβουν το εξεγερμένο νησί, αλλά ο έγχρωμος πρόεδρος Ζαν Πιερ Μπογιέρ συμφωνεί με τους Γάλλους να ανταλλάξει την αϊτινή ανεξαρτησία με 150 εκατομμύρια γαλλικά φράγκα! Αυτό ήταν το ποσό που, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, έχανε η Γαλλία από το εμπόριο σκλάβων! Ο Γάλλος υπέρμαχος της κατάργησης της δουλείας Βίκτορ Σλέσερ έγραψε αργότερα ότι «επιβάλλοντας αποζημίωση στους νικητές σκλάβους ήταν σαν τους έβαζες να πληρώσουν με χρήματα αυτό που ήδη είχαν πληρώσει με το αίμα τους»... " Οι ΗΠΑ θα επέμβουν στα νησιά το 1915, ενώ πολύ αργότερα, το 1964, το νησί θα γνωρίσει μια από τις χειρότερες δικτατορίες, αυτή του «Πάπα Ντοκ» (Ντυβαλιέ), τον οποίο θα διαδεχθεί ο γιος του «Μπέιμπι Ντοκ» (19 ετών). Έκτοτε, συνεχίζει ο Γιώργος Παπασωτηρίου στη Βραδυνή, η μικρή χώρα θα αντιμετωπίζει -όπως και η υπόλοιπη Λατινική Αμερική- αλλεπάλληλα πραξικοπήματα και δικτατορίες. Το 1991 οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. διακόπτουν την οικονομική βοήθεια, με συνέπεια, το 1994, 16.000 πλοιάρια κατάμεστα με μετανάστες Αϊτινούς να «πολιορκήσουν» τα παράλια των ΗΠΑ. Η απάντηση της Ουάσινγκτον ήταν η αποστολή 20.000 στρατιωτών στο νησί για τη «στήριξη της δημοκρατίας». Το Μάρτη του 1995, οι ΗΠΑ θα παραχωρήσουν τη θέση τους σε πολυεθνική δύναμη του ΟΗΕ. Η πολιτική και οικονομική κρίση όμως συνεχίζεται, με μεγάλο μέρος του πληθυσμού να πένεται και να λιμοκτονεί. Η κρίση θα κορυφωθεί το 2004. Στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου ο κυκλώνας «Jeanne» αφήνει πίσω του 2.000 νεκρούς. Είναι η εποχή που αποφασίζεται η διευθέτηση του 1,2 δις δολαρίων χρέους της Αϊτής. Παρόλα αυτά, η πείνα εξακολουθεί να πλήττει τους κατοίκους, με αποκορύφωμα τις διαδηλώσεις του 2008 με αφορμή την αύξηση των τιμών των τροφίμων. Η «ειρηνευτική αποστολή» του ΟΗΕ – θυμίζει ο Ριζοσπάστης- προέταξε τότε τα όπλα της για να καταστείλει την εξέγερση και ο Πάνος Τριγάζης αναρωτιέται στην Ελευθεροτυπία, πόσο «φυσική» μπορεί να θεωρηθεί λοιπόν μια καταστροφή, όπως ο τελευταίος μεγάλος σεισμός στην Αϊτή, όταν μεγεθύνονται οι διαστάσεις της σε συνθήκες κραυγαλέας ανισότητας και φτώχειας. Συνθήκες που είναι έργο ανθρώπων και όχι έργο της φύσης.
Πηγή: εφημερίδα Καθημερινή
Σάιμον Ρομέρο, The New York Times // αναδημοσίευση εφημερίδα Ελευθεροτυπία
"«Πόνος χωρίς αναισθητικό»"
"«Θέλω το σώμα της γυναίκας μου» εκλιπαρούσε επί ματαίω ο Λάιονελ Ντέρβιλ, που ήθελε να θάψει τη γυναίκα του στη γενέτειρά τους. Κανείς όμως, στις εγκαταστάσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, δεν δίνει μεγάλη σημασία στον 38χρονο πατέρα 4 παιδιών που έχει ανταλλακτήριο συναλλάγματος εδώ. Οι γιατροί έχουν, αντίθετα, πέσει πάνω στους επιζήσαντες που πλημμυρίζουν τον χώρο. Είναι δύσκολο να πει κανείς τι είναι χειρότερο. Ο πόνος των δεκάδων θυμάτων πίσω από την ψηλή εξωτερική πόρτα ή οι σκηνές έξω από αυτήν; Μια γυναίκα σφάδαζε στο λιθόστρωτο έξω από την πόρτα, έχοντας ένα κομμάτι ξύλου καρφωμένο στο πόδι της. Μια γιαγιά σιωπηρά υπέμενε τον πόνο από το δεξί της πόδι που είχε γυρίσει σαν βίδα. Το αναισθητικό εδώ είναι ένα... μακρινό όνειρο. Κι έπειτα ήταν και τα σώματα των νεκρών -δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες- που άρχισαν να αποσυντίθενται κάτω από τα λευκά σεντόνια.»"
Μάθιου Πράις, BBC // αναδημοσίευση εφημερίδα Ελευθεροτυπία
"«Σαν να ‘χει γίνει σφαγή»"
"«Μία σορός κείτεται έξω από το νοσοκομείο της Ειρήνης, στο Πορτ-ο-Πρενς. Ομως, η εικόνα μέσα και τον προαύλιο χώρο είναι ακόμα πιο τρομακτική. Σαν να έχει γίνει σφαγή. Βρώμικα ασπροσέντονα καλύπτουν κάποια νεκρά σώματα, άλλα είναι ακουμπισμένα στο έδαφος, μέλη μπερδεμένα με άλλων σε έναν θανάσιμο εναγκαλισμό. Πολλές από τις σορούς ανήκουν σε ενηλίκους, να, όμως, εδώ ένα μωρό ανάσκελα, με πρησμένη κοιλιά. Φορά ένα ασημογάλαζο μπλουζάκι κι είναι αφημένο στην άκρη του πεζοδρομίου, εγκαταλελειμμένο. Ενας άνδρας γυρίζει στο άλλο πλευρό. Ανοίγει μια κουβέρτα, που έχει ακουμπήσει στο έδαφος και ξαπλώνει ξανά. Οι ζωντανοί κοιμούνται ανάμεσα στους πεθαμένους»."
Pooja Bhatia, The New York Times // αναδημοσίευση εφημερίδα Νέα
"Ένας Θεός που κρύβεται"
"Tις τελευταίες 20 ώρες περπάτησα στους κατεστραμμένους από τον σεισμό δρόμους του Πορτ-ο-Πρενς. Τη νύχτα της Τρίτης, όταν δεν είχε αποκαλυφθεί ακόμα η έκταση της καταστροφής, παντού στην πόλη ακούγονταν τραγούδια: τραγούδια με στίχους όπως «Θεέ μου, κράτα με κοντά Σου» και «Χριστέ μου, συγχώρησέ με». Ιεροκήρυκες στέκονταν πάνω σε κουτιά και έκαναν αυτοσχέδια κηρύγματα καθησυχάζοντας αυτούς που τους άκουγαν μέσα στο σκοτάδι: «Ο καλός Θεός μοιάζει να κρύβεται, όμως είναι εδώ. Είναι πάντα εδώ».
Την επόμενη ημέρα, καθώς ο ήλιος αποκάλυψε μια πόλη σπαρμένη με πτώματα και γεμάτη ερείπια, οι Αϊτινοί εξακολουθούσαν να προσεύχονται στους δρόμους. Περισσότερο όμως έκλαιγαν. «Αν ήταν μια σοβαρή χώρα, θα υπήρχαν εδώ σωστικά συνεργεία για να βρουν τα παιδιά που θάφτηκαν κάτω απ΄ αυτό το σπίτι», μου είπε η φίλη μου, η Φλοράνς. Η Φλοράνς είναι παραπληγική και συχνά κάθεται έξω από το σπίτι της, στη συνοικία Μπουά Βερνά. Το σπίτι δίπλα στο δικό της κατέρρευσε και η Φλοράνς λέει πως άκουγε για ώρα τα παιδιά μέσα να κλαίνε.
Γιατί, τότε, να στρέφονται στον Θεό που μοιάζει να είναι απών, στην καλύτερη περίπτωση, και εκδικητικός, στη χειρότερη; Οι Αϊτινοί δεν έχουν άλλες επιλογές. Η χώρα έχει μια μακρά κληρονομιά καταπίεσης και εκμετάλλευσης· διεθνείς ειρηνευτικές δυνάμεις πάνε και έρχονται· η γη δεν παρέχει πια τροφή· δουλειές σχεδόν δεν υπάρχουν. Ίσως ένας Θεός που κρύβεται να είναι καλύτερος από το τίποτε."
Πέτρος Παπακωνσταντίνου, εφημερίδα Καθημερινή (ημερομηνία δημοσίευσης 14/01/2010)
"Πικρή ελευθερία στους «θλιβερούς τροπικούς»"
"Oταν ρωτήθηκε τι γνώμη είχε για τον δυτικό πολιτισμό, ο Μαχάτμα Γκάντι έδωσε μια απάντηση που έμεινε στην Ιστορία: «Ο δυτικός πολιτισμός; Μια ωραία ιδέα! Γιατί δεν προσπαθούμε, άραγε, να την βάλουμε στην πράξη;». Ο σαρκασμός του είχε, βέβαια, στόχο την υποκρισία των μεγάλων αποικιοκρατικών δυνάμεων, που σάλπιζαν τη δημοκρατία στο εσωτερικό τους, ενώ εφάρμοζαν τη δικτατορία του ισχυρού στον διεθνή στίβο. Η Αϊτή, το πιο φτωχό, αλλά και το πρώτο ανεξάρτητο κράτος της Λατινικής Αμερικής, επιβεβαίωσε πολλές φορές στην Ιστορία της τον αφορισμό του Ινδού ηγέτη.
Η «Ισλα Εσπανιόλα», δώρο του Χριστόφορου Κολόμβου στο ισπανικό στέμμα, πέρασε το1697 εν μέρει υπό τον ζυγό των Γάλλων, οι οποίοι εισήγαγαν σκλάβους από την Αφρική για τις φυτείες τους. Μετά την Αλωση της Βαστίλλης, το 1789, οι μαύροι της Αϊτής πήραν στα σοβαρά τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και εξεγέρθηκαν ζητώντας την ελευθερία τους, την οποία το επαναστατημένο Παρίσι τους αναγνώρισε, το 1794. Στη συνέχεια, όμως, ο Ναπολέων έστειλε τον αυτοκρατορικό στρατό προσπαθώντας να αναστυλώσει, διά πυρός και σιδήρου, τη δουλεία. Τελικά, οι Γάλλοι αποσύρθηκαν και το 1804 ιδρύθηκε η πρώτη δημοκρατία μαύρων.
Εναν αιώνα αργότερα, η Αϊτή δοκίμασε στην πράξη τη συνέπεια της άλλης μεγάλης δημοκρατίας του δυτικού κόσμου. Υπακούοντας στις εκκλήσεις αμερικανικών τραπεζών, που ανησυχούσαν για τα δάνειά τους στην Αϊτή, ο πρόεδρος Γούντροου Γουίλσον, διαπρύσιος θιασώτης της αυτοδιάθεσης των εθνών, επέβαλε το 1915 κατοχικό καθεστώς, το οποίο θα διαρκούσε μέχρι το 1934. Αμερικανοί έγραψαν το Σύνταγμα της Αϊτής και ανέλαβαν τα υπουργεία Οικονομικών και Δημοσίων Εργων, την αστυνομία και τα τελωνεία. Το 1929 πεζοναύτες έπνιξαν στο αίμα μεγάλη διαδήλωση αγροτών.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αϊτή βρέθηκε κάτω από τον ζυγό των πατρός και υιού Ντιβαλιέ, μέχρι τη λαϊκή εξέγερση που οδήγησε στην εξουσία τον χαρισματικό καθολικό ιερέα Ζαν Μπερτράν Αριστίντ, ο οποίος εκλέχτηκε δημοκρατικά δύο φορές από τον λαό του και ισάριθμες ανετράπη από τον στρατό και τους ισχυρούς προστάτες του."
Charles Βremner, The Times // αναδημοσίευση εφημερίδα Νέα (14/01/2010)
"Το τελευταίο χτύπημα"
"Έως προχθές, η μοναδική καταστροφή που δεν είχε χτυπήσει την Αϊτή στα 205 χρόνια από την επανάσταση των σκλάβων κατά της Γαλλίας του Ναπολέοντα ήταν ένας φονικός σεισμός. Χρεοκοπημένη, άγονη, θύμα κακών κυβερνήσεων και μαστιζόμενη από τη βία, η χώρα που καταλαμβάνει το δυτικό άκρο της νήσου Ισπανιόλας αποτελεί ένα από τα πιο κλασικά παραδείγματα δυσλειτουργικού έθνους.
Ενώ τα υπόλοιπα κράτη της αμερικανικής ηπείρου ξέφυγαν σε μεγάλο βαθμό από τη φτώχεια τις τελευταίες δεκαετίες, η Αϊτή βυθίστηκε στην δίνη ανέχειας με αποτέλεσμα να εξαρτάται από την ξένη βοήθεια και τις δυνάμεις του ΟΗΕ. Ενώ αγωνίζονται να επιβιώσουν, οι Αϊτινοί είναι υποχρεωμένοι να παλεύουν με την εκτεταμένη διαφθορά, την υψηλή εγκληματικότητα, τις απαγωγές και, όπως λέγεται, ακόμη και με τις δυνάμεις ασφαλείας. (...) Δεκάδες χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους στα χρόνια των Ντιβαλιέ, κυρίως στα χέρια της εθνοφρουράς του Πάπα Ντοκ, τα μέλη της οποίας είχαν κάνει να πιστέψουν πολλούς ότι ήταν ζόμπι που είχαν βγει από τους τάφους.
Η Αϊτή δεν ξεχάστηκε από τους ισχυρούς γείτονές της. Το 1994 ο Μπιλ Κλίντον έστειλε 20.000 στρατιώτες για να αποκαταστήσουν στην εξουσία τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο Ζαν Μπερτράν Αριστίντ, ο οποίος είχε ανατραπεί σε ένα από τα πολλά πραξικοπήματα στην ιστορία της χώρας. Το 2004 Αμερικανοί πεζοναύτες φυγάδευσαν τον Αριστίντ, έναν φτωχό πρώην ιερέα, από μια αιματηρή εξέγερση. Σήμερα κυβερνά ο Ρενέ Πρεβάλ, πρώην προστατευόμενος του Αριστίντ, με τη βοήθεια 9.000 ανδρών του ΟΗΕ. Μετά τους τυφώνες του 2008, είχε απευθύνει έκκληση στον υπόλοιπο κόσμο να μην αφήσει την Αϊτή μόνη της στην επόμενη καταστροφή."
Πάνος Τριγάζης, εφημερίδα Ελευθεροτυπία
"Η διαρκής τραγωδία της Αϊτής"
"Έρχονται στο προσκήνιο αμείλικτα ερωτήματα για το πόσο «φυσική» μπορεί να θεωρηθεί μια καταστροφή, όπως ο τωρινός μεγάλος σεισμός στην Αϊτή, όταν μεγεθύνονται σε τεράστιο βαθμό οι διαστάσεις της σε συνθήκες κραυγαλέας ανισότητας και φτώχειας. Συνθήκες που είναι έργο ανθρώπων και όχι έργο της φύσης.
Είναι άραγε τυχαίο το στοιχείο, που αναφέρει ο ΟΗΕ σε έκθεσή του, ότι το 98% των 262 εκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές κατά την πενταετία 2000-2004, ανήκαν σε φτωχές χώρες; «Η χώρα γεννήθηκε μέσα στην καταστροφή και δεν μεγάλωσε, είναι η φτωχότερη της Λ. Αμερικής», γράφει ο Εντουάρντο Γκαλεάνο για την Αϊτή στο βιβλίο του «Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής», που πρωτοκυκλοφόρησε το 1971. Φτωχότερη παραμένει και στην αυγή της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα η Αϊτή, η οποία είναι 149η στον κόσμο με βάση τον «Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης» του ΟΗΕ, με κατά κεφαλήν εισόδημα λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα, αναλφαβητισμό πάνω από 40%, προσδόκιμο ζωής 61 χρόνια (ενώ 73,4 είναι ο μέσος όρος στη Λ. Αμερική και 79 στον ΟΟΣΑ). Την περίοδο 1990-2007, το ΑΕΠ της χώρας σημείωσε ετήσια πτώση 2,7%. Διαρκής είναι η τραγωδία της Αϊτής."
Ρούσσος Βρανάς, εφημερίδα Νέα
"Χίμαιρες, έτσι έχουν βαφτίσει τις πολυάριθμες συμμορίες που χρόνια τώρα λυμαίνονται τη χώρα, έγραφε ο κοινωνιολόγος Ντενετέμ Τουάμ Μπονά στο περιοδικό «Drole d΄epoque». Είτε αυτές είναι συμμορίες δικτατόρων ή πολιτικών που λεηλατούν τον πλούτο της, είτε πλήθη που διαγουμίζουν τα μαγαζιά ή πιτσιρικάδες που στήνουν καρτέρι στους δρόμους. Η λέξη «χιμέ» στην κρεολική διάλεκτο έχει ξεφύγει από αυτό που σημαίνει η λέξη «χίμαιρα». Έτσι, «χιμέ» λένε οι Αϊτινοί τον άνθρωπο που έχει οργή μέσα του. Στην Αϊτή, η οργή περισσεύει: «Είκοσι επτά τετραγωνικά χιλιόμετρα μίσους και απόγνωσης», έγραφε ο Λιονέλ Τρουιγιό. «Το μίσος μεγαλώνει πιο γρήγορα από τα δέντρα». Γιατί οι ρίζες της οργής και της απόγνωσης φτάνουν βαθιά.
Η Αϊτή δεν έλειψε ποτέ από τις συνόδους της ομάδας των επτά φτωχότερων χωρών του κόσμου. Μα κι αν έλειψε κάποτε, ποιος θα το έπαιρνε μυρωδιά; Γνωρίζουμε τα πάντα για την ομάδα των πλουσιότερων χωρών του κόσμου. Αλλά δεν γνωρίζουμε τίποτα για τις συνόδους των φτωχότερων. Σε αυτές τις συνόδους δεν συζητούν τα προβλήματα των τραπεζιτών, αλλά τις ανάγκες των φτωχών για τροφή, στέγη και σχολειά. Ακούμε για την Αϊτή μονάχα ύστερα από πραξικοπήματα ή φυσικές καταστροφές. Μετά τον μεγάλο σεισμό, καθένας θα χύσει το δάκρυ του. Μα θα έρθει κι αυτή η καταστροφή να προστεθεί στις άλλες, που κάθε άλλο παρά ήταν αναπόφευκτες. Χωρίς αυτές η σημερινή τραγωδία δεν θα ήταν το ίδιο σκληρή. Και θα μπορούσαν να σωθούν πολύ περισσότερες ζωές. Γιατί οι συνέπειες μιας φυσικής καταστροφής δεν είναι ποτέ ίδιες σε μια χώρα πλούσια και σε μια χώρα φτωχή, κατεστραμμένη και λεηλατημένη.
Θα πρέπει άραγε να είμαστε ικανοποιημένοι από την ανθρωπιστική βοήθεια των ΗΠΑ και της Γαλλίας, που ήταν οι επικυρίαρχοι της Αϊτής; αναρωτιέται ο Αϊτινός δημοσιογράφος Ετάν Ντιπέν. Πριν από 200 χρόνια όταν μια ομάδα Αφρικανών δούλων εξεγέρθηκε με επιτυχία κατά του στρατού του Ναπολέοντα και ίδρυσε ανεξάρτητο κράτος στο τροπικό νησί της Αϊτής, οι Γάλλοι απαίτησαν την καταβολή ποσού που αντιστοιχούσε σε 21 δισ. σημερινά δολάρια, με την απειλή της εισβολής και την υπόσχεση να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του. Σήμερα η Αϊτή χρωστάει τεράστια ποσά στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Λιγότερα πάντως από τα 900 εκατομμύρια δολάρια που πήρε μαζί του ο δικτάτορας Ντιβαλιέ, όταν βρήκε άσυλο στη Γαλλία.
Άλλος λίγο άλλος πολύ, φαίνεται πως όλοι κάτι χρωστάμε στην Αϊτή. Οι Αμερικανοί, που την κυβέρνησαν με δικτατορίες για να ελέγχουν τη γειτονική Κούβα. Οι Γάλλοι, που την φόρτωσαν με χρέη. Αλλά και οι Έλληνες, αφού αυτή η πρώτη δημοκρατία των μαύρων ήταν η πρώτη χώρα του κόσμου που αναγνώρισε την ελληνική Επανάσταση."
Χρήστος Μιχαηλίδης, εφημερίδα Ελευθεροτυπία (ημερομηνία δημοσίευσης 14/01/2010)
"Το χρέος της Ελλάδας προς την Αϊτή"
"Το Χαΐτιον, σύμφωνα με τα ελληνικά της εποχής, ήταν η πρώτη κρατική οντότητα που αναγνώρισε την Επανάσταση του '21 και το δικαίωμα των Ελλήνων για αυτοδιάθεση με την επιστολή του προέδρου της Ιωάννου Βόγερ (Ζαν Πιερ Μπογέ) προς τον Αδαμάντιο Κοραή, η οποία φέρει ημερομηνία 15 Ιανουαρίου 1822 (Διονυσίου Κόκκινου «Η Ελληνική Επανάστασις», τόμος 2, σελίδες 444-446). Είχε προηγηθεί επιστολή του Κοραή και άλλων επιφανών Ελλήνων των Παρισίων προς τον Βόγιερ, με την οποία του ζητούσαν βοήθεια για την Επανάσταση, κατόπιν συστάσεων του περίφημου στρατηγού Λαφαγιέτ και του Επισκόπου Βλαισών Γρηγορίου, που είχε επισκεφθεί την περιοχή.
Ιωάννης Πέτρου Βόγερ, πρόεδρος του Χαϊτίου, προς τους Πολίτας της Ελλάδος Α. Κοραήν, Κ. Πολυχρονιάδην, Α. Βογορίδην και Κ. Κλωνάρην.
Εις τα Παρίσια
Πριν ή δεχθώμεν την επιστολή υμών, σημειουμένην εκ Παρισίων τη 20ή παρελθόντος Αυγούστου, έφθασεν ενταύθα η είδησις της επαναστάσεως των συμπολιτών υμών κατά του δεσποτισμού, του επί τρεις περίπου διαρκέσαντος εκατονταετηρίδας. Μετά μεγάλου ενθουσιασμού εμάθομεν ότι η Ελλάς αναγκασθείσα τέλος πάντων εδράξατο των όπλων, ίνα κτήσηται την ελευθερίαν αυτής και την θέσιν, ην μεταξύ των εθνών του κόσμου κατείχε. Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις, και προ πάντων αι συνοδεύσασαι ταύτην πρώται επιτυχίαι, ουκ εισίν αδιάφοροι τοις Χαϊτίοις, οίτινες, ως οι Ελληνες επί πολύν καιρόν έκλινον τον αυχένα υπό ζυγόν επονείδιστον και διά των αλύσεων αυτών συνέτριψαν την κεφαλήν της τυραννίας.
Ευχηθέντες προς τον ουρανόν, όπως υπερασπισθή τους απογόνους του Λεωνίδου, εσκέφθημεν ίνα συντρέξωμεν τας γενναίας δυνάμεις τούτων, ει μη διά στρατευμάτων και πολεμοφοδίων, τουλάχιστον διά χρημάτων, ως χρησίμων εσομένων διά προμήθειαν όπλων, ων έχετε ανάγκην. Συμβεβηκότα όμως, επιβαλόντα τη πατρίδι ημών μεγάλην ανάγκη, επησχόλησαν όλον το χρηματικόν, εξ ου η Διοίκησις ηδύνατο καταβάλει μέρος. Σήμερον έτι η επανάστασις, η κατά το ανατολικόν μέρος της νήσου επικρατούσα, υπάρχει νέον προς την εκτέλεσιν αυτού του σκοπού κώλυμα. Επειδή το μέρος όπερ ηνώθη μετά της Δημοκρατίας, ης προεδρεύω, υπάρχει εν μεγίστη ενδεία και προκαλεί δικαίως μεγάλην του ταμείου ημών την δαπάνην. Εάν δ' επέλθωσι κατάλληλοι, ως επιθυμούμεν, αι περιστάσεις, τότε βοηθήσωμεν προς τιμήν τοις τέκνοις της Ελλάδος, όσον δυνηθώμεν.
Πολίται, διερμηνεύσατε προς τους συμπατριώτας υμών τας θερμοτέρας ευχάς, ας λαός του Χαϊτίου αναπέμπει υπέρ της ελευθερώσεως αυτών. Οι μεταγενέστεροι Ελληνες ελπίζουσιν εν τη αναγεννωμένη ιστορία τούτων άξια της Σαλαμίνος τρόπαια. Είθε παρόμοιοι τοις προγόνοις αυτών αποδεικνυόμενοι και υπό των διαταγών του Μιλτιάδου διευθυνόμενοι, δυνηθώσιν εν τοις πεδίοις του νέου Μαραθώνος τον θρίαμβον της ιεράς υποθέσεως, ην επεχείρησαν υπέρ των δικαιωμάτων αυτών, της θρησκείας και της πατρίδος. Είθε, τέλος, διά των φρονίμων διατάξεων αυτών μνημονευθώσιν εν τη ιστορία οι κληρονόμοι της καρτερίας και των αρετών των προγόνων.
Τη 15η Ιανουαρίου 1822 και 19η της Ανεξαρτησίας"
Πηγή: εφημερίδα Νέα
Κώστας Συνολάκης, εφημερίδα Καθημερινή
"Η άρνηση του κινδύνου"
"Σε αντίθεση με το τι έγινε το 2004 στην Ινδονησία, η διεθνής επιστημονική κοινότητα είχε επισημάνει ήδη από το 2005 τον μεσοπρόθεσμο κίνδυνο μεγάλου σεισμού κοντά στην τάφρο της Ισπανιόλας, παράλληλη με το ομώνυμο νησί που φιλοξενεί την Αϊτή και τη Δομινικανή Δημοκρατία. Αυτό είναι η ουσία, γιατί οι Κασσάνδρες δεν οδήγησαν σε κανένα μέτρο επανεκτίμησης του κινδύνου, ούτε σε βοήθεια για μέτρα πρόληψης, και ακόμη και υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών στεγάζονταν σε κτίρια-τραπουλόχαρτα.
Η άρνηση της επικινδυνότητας από ακραία φαινόμενα που επαναλαμβάνονται κάθε εκατοντάδες χρόνια είναι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης. Μόνο οι επίμονες προσπάθειες ρομαντικών επιστημόνων και ακτιβιστών που απαιτούν το δικαίωμα ζωής και ασφάλειας έχουν οδηγήσει μερικές χώρες να είναι καλύτερα προετοιμασμένες, όχι μόνο στο στάδιο της άμεσης επέμβασης, αλλά και του αντισεισμικού ή αντιπλημμυρικού σχεδιασμού.
(...) Ηδη από την άνοιξη του 2009, ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού (ΟΑΣΠ) έχει αναρτήσει για σχολιασμό τον καινούργιο Κανονισμό Επεμβάσεων (ΚΑΝΕΠΕ) για τον ανασχεδιασμό υφιστάμενων οικοδομημάτων ή των μελών τους, είτε έχουν υποστεί βλάβες είτε όχι, και τις προϋποθέσεις. Είναι απαράδεκτο ότι ο ΚΑΝΕΠΕ δεν έχει ακόμη γίνει νόμος του κράτους ώστε να εκτιμηθούν παλαιότερες κατασκευές σχεδιασμένες. Τα «μαλακά» ισόγεια, δηλαδή κατασκευές με πιλοτές, δεν έχουν ενισχυθεί και παραμένουν παγίδες θανάτου, όσο πολυτελείς και να είναι οι κατασκευές - μήπως και στην Αϊτή δεν κατέρρευσε το προεδρικό μέγαρο; Οι πιλοτές σε πολυώροφα κτίρια είναι ασυμβίβαστες με τη σεισμικότητα της Ελλάδας, γιατί αυξάνουν την τρωτότητα, δηλαδή την πιθανότητα κατάρρευσης.
Οσον αφορά την εφαρμογή παλιότερων οικοδομικών κανονισμών, αμφιβάλλει κανείς ότι τα περισσότερα κτίσματα σε παραλιακές πόλεις της χώρας μας έχουν χτιστεί χρησιμοποιώντας άμμο θαλάσσης στο μείγμα του μπετόν, που, όπως αποδείχθηκε πάλι πρόσφατα στη Λ’ Ακουιλα, μειώνει την προσδόκιμη αντοχή λόγω διάβρωσης του οπλισμού; Αν ναι, δεν έχει παρά να επισκεφθεί εργοτάξια σε νησιά για να διαπιστώσει ότι ακόμη και σήμερα συσσωρεύονται βουνά άμμου (σε κοινή θέα) κλεμμένα από την πιο κοντινή παραλία για την εξυπηρέτηση της κατασκευής. Στις περισσότερες πόλεις μας, ο οικοδομικός συντελεστής αυξάνεται ενώ η κάλυψη μειώνεται οδηγώντας σε πιο στενά ψηλά κτίρια, αντί σε κτίρια φαρδιά και κοντά που είναι και πιο ασφαλή σε μεγάλους σεισμούς. Αυτό, ακόμα και σε περιοχές με δρόμους τόσο στενούς, που ακόμη και σε περίπτωση πυρκαγιάς πυροσβεστικά οχήματα με «καλάθια» δεν θα έχουν πρόσβαση για εκκένωση των πάνω ορόφων. Οι περισσότερες νεόδμητες κατασκευές μας έχουν μόνο μία σκάλα, και μόνο η πίεση από τουριστικά πρακτορεία έχει οδηγήσει ξενοδοχεία να προσθέσουν εξωτερικές σκάλες για περίπτωση ανάγκης.
Στην Ελλάδα έχουμε καλούς μηχανικούς και επιστήμονες, παγκόσμιας κλάσης αντισεισμικό κανονισμό, αλλά λείπουν κρατικοί μηχανισμοί με διαφάνεια και αξιοκρατία. Το Ελληνικό Τόξο -η σεισμική τάφρος που εκτείνεται από τη Μικρά Ασία, νότια της Κρήτης, δυτικά της Πελοποννήσου, μέχρι την Κροατία- προξενεί σεισμούς μεγέθους μεγαλύτερου από 8,5 Ρίχτερ κάθε 600-800 χρόνια. Ο τελευταίος που γνωρίζουμε έγινε το 1303 μ. Χ. και δημιούργησε τσουνάμι που κατέστρεψε μέρος της Αλεξάνδρειας. Δεν έχουμε ακόμη εθνικό κέντρο προειδοποίησης για τσουνάμι και εθελοτυφλούμε μη ζητώντας άμεση προσωρινή κάλυψη από το παγκόσμιο κέντρο της Ουνέσκο, ονειρευόμενοι παχυλές χρηματοδοτήσεις και αξιώματα. Καθυστερούμε στην ενίσχυση των πολυκατοικιών και στις ασκήσεις προετοιμασίας για μεγάλα συμβάντα. Αν συνεχίσουμε να βασιζόμαστε στα «ανθρωπάκια» της Πανδώρας παντός αξιώματος και καιρού, που περιστοιχίζουν με ασυδοσία τις διάφορες κυβερνήσεις με κίνητρο μόνο το προσωπικό οικονομικό κέρδος, κινδυνεύουμε να είναι η χώρα μας αυτή που θα επιβεβαιώσει την πρόβλεψη του ξένου καθηγητή για καταστροφή με πάνω από 100.000 θύματα στη Μεσόγειο τις επόμενες δεκαετίες
Πηγή: εφημερίδα Καθημερινή
Σάιμον Ρομέρο, The New York Times // αναδημοσίευση εφημερίδα Ελευθεροτυπία
"«Πόνος χωρίς αναισθητικό»"
"«Θέλω το σώμα της γυναίκας μου» εκλιπαρούσε επί ματαίω ο Λάιονελ Ντέρβιλ, που ήθελε να θάψει τη γυναίκα του στη γενέτειρά τους. Κανείς όμως, στις εγκαταστάσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, δεν δίνει μεγάλη σημασία στον 38χρονο πατέρα 4 παιδιών που έχει ανταλλακτήριο συναλλάγματος εδώ. Οι γιατροί έχουν, αντίθετα, πέσει πάνω στους επιζήσαντες που πλημμυρίζουν τον χώρο. Είναι δύσκολο να πει κανείς τι είναι χειρότερο. Ο πόνος των δεκάδων θυμάτων πίσω από την ψηλή εξωτερική πόρτα ή οι σκηνές έξω από αυτήν; Μια γυναίκα σφάδαζε στο λιθόστρωτο έξω από την πόρτα, έχοντας ένα κομμάτι ξύλου καρφωμένο στο πόδι της. Μια γιαγιά σιωπηρά υπέμενε τον πόνο από το δεξί της πόδι που είχε γυρίσει σαν βίδα. Το αναισθητικό εδώ είναι ένα... μακρινό όνειρο. Κι έπειτα ήταν και τα σώματα των νεκρών -δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες- που άρχισαν να αποσυντίθενται κάτω από τα λευκά σεντόνια.»"
Μάθιου Πράις, BBC // αναδημοσίευση εφημερίδα Ελευθεροτυπία
"«Σαν να ‘χει γίνει σφαγή»"
"«Μία σορός κείτεται έξω από το νοσοκομείο της Ειρήνης, στο Πορτ-ο-Πρενς. Ομως, η εικόνα μέσα και τον προαύλιο χώρο είναι ακόμα πιο τρομακτική. Σαν να έχει γίνει σφαγή. Βρώμικα ασπροσέντονα καλύπτουν κάποια νεκρά σώματα, άλλα είναι ακουμπισμένα στο έδαφος, μέλη μπερδεμένα με άλλων σε έναν θανάσιμο εναγκαλισμό. Πολλές από τις σορούς ανήκουν σε ενηλίκους, να, όμως, εδώ ένα μωρό ανάσκελα, με πρησμένη κοιλιά. Φορά ένα ασημογάλαζο μπλουζάκι κι είναι αφημένο στην άκρη του πεζοδρομίου, εγκαταλελειμμένο. Ενας άνδρας γυρίζει στο άλλο πλευρό. Ανοίγει μια κουβέρτα, που έχει ακουμπήσει στο έδαφος και ξαπλώνει ξανά. Οι ζωντανοί κοιμούνται ανάμεσα στους πεθαμένους»."
Pooja Bhatia, The New York Times // αναδημοσίευση εφημερίδα Νέα
"Ένας Θεός που κρύβεται"
"Tις τελευταίες 20 ώρες περπάτησα στους κατεστραμμένους από τον σεισμό δρόμους του Πορτ-ο-Πρενς. Τη νύχτα της Τρίτης, όταν δεν είχε αποκαλυφθεί ακόμα η έκταση της καταστροφής, παντού στην πόλη ακούγονταν τραγούδια: τραγούδια με στίχους όπως «Θεέ μου, κράτα με κοντά Σου» και «Χριστέ μου, συγχώρησέ με». Ιεροκήρυκες στέκονταν πάνω σε κουτιά και έκαναν αυτοσχέδια κηρύγματα καθησυχάζοντας αυτούς που τους άκουγαν μέσα στο σκοτάδι: «Ο καλός Θεός μοιάζει να κρύβεται, όμως είναι εδώ. Είναι πάντα εδώ».
Την επόμενη ημέρα, καθώς ο ήλιος αποκάλυψε μια πόλη σπαρμένη με πτώματα και γεμάτη ερείπια, οι Αϊτινοί εξακολουθούσαν να προσεύχονται στους δρόμους. Περισσότερο όμως έκλαιγαν. «Αν ήταν μια σοβαρή χώρα, θα υπήρχαν εδώ σωστικά συνεργεία για να βρουν τα παιδιά που θάφτηκαν κάτω απ΄ αυτό το σπίτι», μου είπε η φίλη μου, η Φλοράνς. Η Φλοράνς είναι παραπληγική και συχνά κάθεται έξω από το σπίτι της, στη συνοικία Μπουά Βερνά. Το σπίτι δίπλα στο δικό της κατέρρευσε και η Φλοράνς λέει πως άκουγε για ώρα τα παιδιά μέσα να κλαίνε.
Γιατί, τότε, να στρέφονται στον Θεό που μοιάζει να είναι απών, στην καλύτερη περίπτωση, και εκδικητικός, στη χειρότερη; Οι Αϊτινοί δεν έχουν άλλες επιλογές. Η χώρα έχει μια μακρά κληρονομιά καταπίεσης και εκμετάλλευσης· διεθνείς ειρηνευτικές δυνάμεις πάνε και έρχονται· η γη δεν παρέχει πια τροφή· δουλειές σχεδόν δεν υπάρχουν. Ίσως ένας Θεός που κρύβεται να είναι καλύτερος από το τίποτε."
Πέτρος Παπακωνσταντίνου, εφημερίδα Καθημερινή (ημερομηνία δημοσίευσης 14/01/2010)
"Πικρή ελευθερία στους «θλιβερούς τροπικούς»"
"Oταν ρωτήθηκε τι γνώμη είχε για τον δυτικό πολιτισμό, ο Μαχάτμα Γκάντι έδωσε μια απάντηση που έμεινε στην Ιστορία: «Ο δυτικός πολιτισμός; Μια ωραία ιδέα! Γιατί δεν προσπαθούμε, άραγε, να την βάλουμε στην πράξη;». Ο σαρκασμός του είχε, βέβαια, στόχο την υποκρισία των μεγάλων αποικιοκρατικών δυνάμεων, που σάλπιζαν τη δημοκρατία στο εσωτερικό τους, ενώ εφάρμοζαν τη δικτατορία του ισχυρού στον διεθνή στίβο. Η Αϊτή, το πιο φτωχό, αλλά και το πρώτο ανεξάρτητο κράτος της Λατινικής Αμερικής, επιβεβαίωσε πολλές φορές στην Ιστορία της τον αφορισμό του Ινδού ηγέτη.
Η «Ισλα Εσπανιόλα», δώρο του Χριστόφορου Κολόμβου στο ισπανικό στέμμα, πέρασε το1697 εν μέρει υπό τον ζυγό των Γάλλων, οι οποίοι εισήγαγαν σκλάβους από την Αφρική για τις φυτείες τους. Μετά την Αλωση της Βαστίλλης, το 1789, οι μαύροι της Αϊτής πήραν στα σοβαρά τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και εξεγέρθηκαν ζητώντας την ελευθερία τους, την οποία το επαναστατημένο Παρίσι τους αναγνώρισε, το 1794. Στη συνέχεια, όμως, ο Ναπολέων έστειλε τον αυτοκρατορικό στρατό προσπαθώντας να αναστυλώσει, διά πυρός και σιδήρου, τη δουλεία. Τελικά, οι Γάλλοι αποσύρθηκαν και το 1804 ιδρύθηκε η πρώτη δημοκρατία μαύρων.
Εναν αιώνα αργότερα, η Αϊτή δοκίμασε στην πράξη τη συνέπεια της άλλης μεγάλης δημοκρατίας του δυτικού κόσμου. Υπακούοντας στις εκκλήσεις αμερικανικών τραπεζών, που ανησυχούσαν για τα δάνειά τους στην Αϊτή, ο πρόεδρος Γούντροου Γουίλσον, διαπρύσιος θιασώτης της αυτοδιάθεσης των εθνών, επέβαλε το 1915 κατοχικό καθεστώς, το οποίο θα διαρκούσε μέχρι το 1934. Αμερικανοί έγραψαν το Σύνταγμα της Αϊτής και ανέλαβαν τα υπουργεία Οικονομικών και Δημοσίων Εργων, την αστυνομία και τα τελωνεία. Το 1929 πεζοναύτες έπνιξαν στο αίμα μεγάλη διαδήλωση αγροτών.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αϊτή βρέθηκε κάτω από τον ζυγό των πατρός και υιού Ντιβαλιέ, μέχρι τη λαϊκή εξέγερση που οδήγησε στην εξουσία τον χαρισματικό καθολικό ιερέα Ζαν Μπερτράν Αριστίντ, ο οποίος εκλέχτηκε δημοκρατικά δύο φορές από τον λαό του και ισάριθμες ανετράπη από τον στρατό και τους ισχυρούς προστάτες του."
Charles Βremner, The Times // αναδημοσίευση εφημερίδα Νέα (14/01/2010)
"Το τελευταίο χτύπημα"
"Έως προχθές, η μοναδική καταστροφή που δεν είχε χτυπήσει την Αϊτή στα 205 χρόνια από την επανάσταση των σκλάβων κατά της Γαλλίας του Ναπολέοντα ήταν ένας φονικός σεισμός. Χρεοκοπημένη, άγονη, θύμα κακών κυβερνήσεων και μαστιζόμενη από τη βία, η χώρα που καταλαμβάνει το δυτικό άκρο της νήσου Ισπανιόλας αποτελεί ένα από τα πιο κλασικά παραδείγματα δυσλειτουργικού έθνους.
Ενώ τα υπόλοιπα κράτη της αμερικανικής ηπείρου ξέφυγαν σε μεγάλο βαθμό από τη φτώχεια τις τελευταίες δεκαετίες, η Αϊτή βυθίστηκε στην δίνη ανέχειας με αποτέλεσμα να εξαρτάται από την ξένη βοήθεια και τις δυνάμεις του ΟΗΕ. Ενώ αγωνίζονται να επιβιώσουν, οι Αϊτινοί είναι υποχρεωμένοι να παλεύουν με την εκτεταμένη διαφθορά, την υψηλή εγκληματικότητα, τις απαγωγές και, όπως λέγεται, ακόμη και με τις δυνάμεις ασφαλείας. (...) Δεκάδες χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους στα χρόνια των Ντιβαλιέ, κυρίως στα χέρια της εθνοφρουράς του Πάπα Ντοκ, τα μέλη της οποίας είχαν κάνει να πιστέψουν πολλούς ότι ήταν ζόμπι που είχαν βγει από τους τάφους.
Η Αϊτή δεν ξεχάστηκε από τους ισχυρούς γείτονές της. Το 1994 ο Μπιλ Κλίντον έστειλε 20.000 στρατιώτες για να αποκαταστήσουν στην εξουσία τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο Ζαν Μπερτράν Αριστίντ, ο οποίος είχε ανατραπεί σε ένα από τα πολλά πραξικοπήματα στην ιστορία της χώρας. Το 2004 Αμερικανοί πεζοναύτες φυγάδευσαν τον Αριστίντ, έναν φτωχό πρώην ιερέα, από μια αιματηρή εξέγερση. Σήμερα κυβερνά ο Ρενέ Πρεβάλ, πρώην προστατευόμενος του Αριστίντ, με τη βοήθεια 9.000 ανδρών του ΟΗΕ. Μετά τους τυφώνες του 2008, είχε απευθύνει έκκληση στον υπόλοιπο κόσμο να μην αφήσει την Αϊτή μόνη της στην επόμενη καταστροφή."
Πάνος Τριγάζης, εφημερίδα Ελευθεροτυπία
"Η διαρκής τραγωδία της Αϊτής"
"Έρχονται στο προσκήνιο αμείλικτα ερωτήματα για το πόσο «φυσική» μπορεί να θεωρηθεί μια καταστροφή, όπως ο τωρινός μεγάλος σεισμός στην Αϊτή, όταν μεγεθύνονται σε τεράστιο βαθμό οι διαστάσεις της σε συνθήκες κραυγαλέας ανισότητας και φτώχειας. Συνθήκες που είναι έργο ανθρώπων και όχι έργο της φύσης.
Είναι άραγε τυχαίο το στοιχείο, που αναφέρει ο ΟΗΕ σε έκθεσή του, ότι το 98% των 262 εκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές κατά την πενταετία 2000-2004, ανήκαν σε φτωχές χώρες; «Η χώρα γεννήθηκε μέσα στην καταστροφή και δεν μεγάλωσε, είναι η φτωχότερη της Λ. Αμερικής», γράφει ο Εντουάρντο Γκαλεάνο για την Αϊτή στο βιβλίο του «Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής», που πρωτοκυκλοφόρησε το 1971. Φτωχότερη παραμένει και στην αυγή της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα η Αϊτή, η οποία είναι 149η στον κόσμο με βάση τον «Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης» του ΟΗΕ, με κατά κεφαλήν εισόδημα λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα, αναλφαβητισμό πάνω από 40%, προσδόκιμο ζωής 61 χρόνια (ενώ 73,4 είναι ο μέσος όρος στη Λ. Αμερική και 79 στον ΟΟΣΑ). Την περίοδο 1990-2007, το ΑΕΠ της χώρας σημείωσε ετήσια πτώση 2,7%. Διαρκής είναι η τραγωδία της Αϊτής."
Ρούσσος Βρανάς, εφημερίδα Νέα
"Χίμαιρες, έτσι έχουν βαφτίσει τις πολυάριθμες συμμορίες που χρόνια τώρα λυμαίνονται τη χώρα, έγραφε ο κοινωνιολόγος Ντενετέμ Τουάμ Μπονά στο περιοδικό «Drole d΄epoque». Είτε αυτές είναι συμμορίες δικτατόρων ή πολιτικών που λεηλατούν τον πλούτο της, είτε πλήθη που διαγουμίζουν τα μαγαζιά ή πιτσιρικάδες που στήνουν καρτέρι στους δρόμους. Η λέξη «χιμέ» στην κρεολική διάλεκτο έχει ξεφύγει από αυτό που σημαίνει η λέξη «χίμαιρα». Έτσι, «χιμέ» λένε οι Αϊτινοί τον άνθρωπο που έχει οργή μέσα του. Στην Αϊτή, η οργή περισσεύει: «Είκοσι επτά τετραγωνικά χιλιόμετρα μίσους και απόγνωσης», έγραφε ο Λιονέλ Τρουιγιό. «Το μίσος μεγαλώνει πιο γρήγορα από τα δέντρα». Γιατί οι ρίζες της οργής και της απόγνωσης φτάνουν βαθιά.
Η Αϊτή δεν έλειψε ποτέ από τις συνόδους της ομάδας των επτά φτωχότερων χωρών του κόσμου. Μα κι αν έλειψε κάποτε, ποιος θα το έπαιρνε μυρωδιά; Γνωρίζουμε τα πάντα για την ομάδα των πλουσιότερων χωρών του κόσμου. Αλλά δεν γνωρίζουμε τίποτα για τις συνόδους των φτωχότερων. Σε αυτές τις συνόδους δεν συζητούν τα προβλήματα των τραπεζιτών, αλλά τις ανάγκες των φτωχών για τροφή, στέγη και σχολειά. Ακούμε για την Αϊτή μονάχα ύστερα από πραξικοπήματα ή φυσικές καταστροφές. Μετά τον μεγάλο σεισμό, καθένας θα χύσει το δάκρυ του. Μα θα έρθει κι αυτή η καταστροφή να προστεθεί στις άλλες, που κάθε άλλο παρά ήταν αναπόφευκτες. Χωρίς αυτές η σημερινή τραγωδία δεν θα ήταν το ίδιο σκληρή. Και θα μπορούσαν να σωθούν πολύ περισσότερες ζωές. Γιατί οι συνέπειες μιας φυσικής καταστροφής δεν είναι ποτέ ίδιες σε μια χώρα πλούσια και σε μια χώρα φτωχή, κατεστραμμένη και λεηλατημένη.
Θα πρέπει άραγε να είμαστε ικανοποιημένοι από την ανθρωπιστική βοήθεια των ΗΠΑ και της Γαλλίας, που ήταν οι επικυρίαρχοι της Αϊτής; αναρωτιέται ο Αϊτινός δημοσιογράφος Ετάν Ντιπέν. Πριν από 200 χρόνια όταν μια ομάδα Αφρικανών δούλων εξεγέρθηκε με επιτυχία κατά του στρατού του Ναπολέοντα και ίδρυσε ανεξάρτητο κράτος στο τροπικό νησί της Αϊτής, οι Γάλλοι απαίτησαν την καταβολή ποσού που αντιστοιχούσε σε 21 δισ. σημερινά δολάρια, με την απειλή της εισβολής και την υπόσχεση να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του. Σήμερα η Αϊτή χρωστάει τεράστια ποσά στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Λιγότερα πάντως από τα 900 εκατομμύρια δολάρια που πήρε μαζί του ο δικτάτορας Ντιβαλιέ, όταν βρήκε άσυλο στη Γαλλία.
Άλλος λίγο άλλος πολύ, φαίνεται πως όλοι κάτι χρωστάμε στην Αϊτή. Οι Αμερικανοί, που την κυβέρνησαν με δικτατορίες για να ελέγχουν τη γειτονική Κούβα. Οι Γάλλοι, που την φόρτωσαν με χρέη. Αλλά και οι Έλληνες, αφού αυτή η πρώτη δημοκρατία των μαύρων ήταν η πρώτη χώρα του κόσμου που αναγνώρισε την ελληνική Επανάσταση."
Χρήστος Μιχαηλίδης, εφημερίδα Ελευθεροτυπία (ημερομηνία δημοσίευσης 14/01/2010)
"Το χρέος της Ελλάδας προς την Αϊτή"
"Το Χαΐτιον, σύμφωνα με τα ελληνικά της εποχής, ήταν η πρώτη κρατική οντότητα που αναγνώρισε την Επανάσταση του '21 και το δικαίωμα των Ελλήνων για αυτοδιάθεση με την επιστολή του προέδρου της Ιωάννου Βόγερ (Ζαν Πιερ Μπογέ) προς τον Αδαμάντιο Κοραή, η οποία φέρει ημερομηνία 15 Ιανουαρίου 1822 (Διονυσίου Κόκκινου «Η Ελληνική Επανάστασις», τόμος 2, σελίδες 444-446). Είχε προηγηθεί επιστολή του Κοραή και άλλων επιφανών Ελλήνων των Παρισίων προς τον Βόγιερ, με την οποία του ζητούσαν βοήθεια για την Επανάσταση, κατόπιν συστάσεων του περίφημου στρατηγού Λαφαγιέτ και του Επισκόπου Βλαισών Γρηγορίου, που είχε επισκεφθεί την περιοχή.
Ιωάννης Πέτρου Βόγερ, πρόεδρος του Χαϊτίου, προς τους Πολίτας της Ελλάδος Α. Κοραήν, Κ. Πολυχρονιάδην, Α. Βογορίδην και Κ. Κλωνάρην.
Εις τα Παρίσια
Πριν ή δεχθώμεν την επιστολή υμών, σημειουμένην εκ Παρισίων τη 20ή παρελθόντος Αυγούστου, έφθασεν ενταύθα η είδησις της επαναστάσεως των συμπολιτών υμών κατά του δεσποτισμού, του επί τρεις περίπου διαρκέσαντος εκατονταετηρίδας. Μετά μεγάλου ενθουσιασμού εμάθομεν ότι η Ελλάς αναγκασθείσα τέλος πάντων εδράξατο των όπλων, ίνα κτήσηται την ελευθερίαν αυτής και την θέσιν, ην μεταξύ των εθνών του κόσμου κατείχε. Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις, και προ πάντων αι συνοδεύσασαι ταύτην πρώται επιτυχίαι, ουκ εισίν αδιάφοροι τοις Χαϊτίοις, οίτινες, ως οι Ελληνες επί πολύν καιρόν έκλινον τον αυχένα υπό ζυγόν επονείδιστον και διά των αλύσεων αυτών συνέτριψαν την κεφαλήν της τυραννίας.
Ευχηθέντες προς τον ουρανόν, όπως υπερασπισθή τους απογόνους του Λεωνίδου, εσκέφθημεν ίνα συντρέξωμεν τας γενναίας δυνάμεις τούτων, ει μη διά στρατευμάτων και πολεμοφοδίων, τουλάχιστον διά χρημάτων, ως χρησίμων εσομένων διά προμήθειαν όπλων, ων έχετε ανάγκην. Συμβεβηκότα όμως, επιβαλόντα τη πατρίδι ημών μεγάλην ανάγκη, επησχόλησαν όλον το χρηματικόν, εξ ου η Διοίκησις ηδύνατο καταβάλει μέρος. Σήμερον έτι η επανάστασις, η κατά το ανατολικόν μέρος της νήσου επικρατούσα, υπάρχει νέον προς την εκτέλεσιν αυτού του σκοπού κώλυμα. Επειδή το μέρος όπερ ηνώθη μετά της Δημοκρατίας, ης προεδρεύω, υπάρχει εν μεγίστη ενδεία και προκαλεί δικαίως μεγάλην του ταμείου ημών την δαπάνην. Εάν δ' επέλθωσι κατάλληλοι, ως επιθυμούμεν, αι περιστάσεις, τότε βοηθήσωμεν προς τιμήν τοις τέκνοις της Ελλάδος, όσον δυνηθώμεν.
Πολίται, διερμηνεύσατε προς τους συμπατριώτας υμών τας θερμοτέρας ευχάς, ας λαός του Χαϊτίου αναπέμπει υπέρ της ελευθερώσεως αυτών. Οι μεταγενέστεροι Ελληνες ελπίζουσιν εν τη αναγεννωμένη ιστορία τούτων άξια της Σαλαμίνος τρόπαια. Είθε παρόμοιοι τοις προγόνοις αυτών αποδεικνυόμενοι και υπό των διαταγών του Μιλτιάδου διευθυνόμενοι, δυνηθώσιν εν τοις πεδίοις του νέου Μαραθώνος τον θρίαμβον της ιεράς υποθέσεως, ην επεχείρησαν υπέρ των δικαιωμάτων αυτών, της θρησκείας και της πατρίδος. Είθε, τέλος, διά των φρονίμων διατάξεων αυτών μνημονευθώσιν εν τη ιστορία οι κληρονόμοι της καρτερίας και των αρετών των προγόνων.
Τη 15η Ιανουαρίου 1822 και 19η της Ανεξαρτησίας"
Πηγή: εφημερίδα Νέα
Κώστας Συνολάκης, εφημερίδα Καθημερινή
"Η άρνηση του κινδύνου"
"Σε αντίθεση με το τι έγινε το 2004 στην Ινδονησία, η διεθνής επιστημονική κοινότητα είχε επισημάνει ήδη από το 2005 τον μεσοπρόθεσμο κίνδυνο μεγάλου σεισμού κοντά στην τάφρο της Ισπανιόλας, παράλληλη με το ομώνυμο νησί που φιλοξενεί την Αϊτή και τη Δομινικανή Δημοκρατία. Αυτό είναι η ουσία, γιατί οι Κασσάνδρες δεν οδήγησαν σε κανένα μέτρο επανεκτίμησης του κινδύνου, ούτε σε βοήθεια για μέτρα πρόληψης, και ακόμη και υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών στεγάζονταν σε κτίρια-τραπουλόχαρτα.
Η άρνηση της επικινδυνότητας από ακραία φαινόμενα που επαναλαμβάνονται κάθε εκατοντάδες χρόνια είναι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης. Μόνο οι επίμονες προσπάθειες ρομαντικών επιστημόνων και ακτιβιστών που απαιτούν το δικαίωμα ζωής και ασφάλειας έχουν οδηγήσει μερικές χώρες να είναι καλύτερα προετοιμασμένες, όχι μόνο στο στάδιο της άμεσης επέμβασης, αλλά και του αντισεισμικού ή αντιπλημμυρικού σχεδιασμού.
(...) Ηδη από την άνοιξη του 2009, ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού (ΟΑΣΠ) έχει αναρτήσει για σχολιασμό τον καινούργιο Κανονισμό Επεμβάσεων (ΚΑΝΕΠΕ) για τον ανασχεδιασμό υφιστάμενων οικοδομημάτων ή των μελών τους, είτε έχουν υποστεί βλάβες είτε όχι, και τις προϋποθέσεις. Είναι απαράδεκτο ότι ο ΚΑΝΕΠΕ δεν έχει ακόμη γίνει νόμος του κράτους ώστε να εκτιμηθούν παλαιότερες κατασκευές σχεδιασμένες. Τα «μαλακά» ισόγεια, δηλαδή κατασκευές με πιλοτές, δεν έχουν ενισχυθεί και παραμένουν παγίδες θανάτου, όσο πολυτελείς και να είναι οι κατασκευές - μήπως και στην Αϊτή δεν κατέρρευσε το προεδρικό μέγαρο; Οι πιλοτές σε πολυώροφα κτίρια είναι ασυμβίβαστες με τη σεισμικότητα της Ελλάδας, γιατί αυξάνουν την τρωτότητα, δηλαδή την πιθανότητα κατάρρευσης.
Οσον αφορά την εφαρμογή παλιότερων οικοδομικών κανονισμών, αμφιβάλλει κανείς ότι τα περισσότερα κτίσματα σε παραλιακές πόλεις της χώρας μας έχουν χτιστεί χρησιμοποιώντας άμμο θαλάσσης στο μείγμα του μπετόν, που, όπως αποδείχθηκε πάλι πρόσφατα στη Λ’ Ακουιλα, μειώνει την προσδόκιμη αντοχή λόγω διάβρωσης του οπλισμού; Αν ναι, δεν έχει παρά να επισκεφθεί εργοτάξια σε νησιά για να διαπιστώσει ότι ακόμη και σήμερα συσσωρεύονται βουνά άμμου (σε κοινή θέα) κλεμμένα από την πιο κοντινή παραλία για την εξυπηρέτηση της κατασκευής. Στις περισσότερες πόλεις μας, ο οικοδομικός συντελεστής αυξάνεται ενώ η κάλυψη μειώνεται οδηγώντας σε πιο στενά ψηλά κτίρια, αντί σε κτίρια φαρδιά και κοντά που είναι και πιο ασφαλή σε μεγάλους σεισμούς. Αυτό, ακόμα και σε περιοχές με δρόμους τόσο στενούς, που ακόμη και σε περίπτωση πυρκαγιάς πυροσβεστικά οχήματα με «καλάθια» δεν θα έχουν πρόσβαση για εκκένωση των πάνω ορόφων. Οι περισσότερες νεόδμητες κατασκευές μας έχουν μόνο μία σκάλα, και μόνο η πίεση από τουριστικά πρακτορεία έχει οδηγήσει ξενοδοχεία να προσθέσουν εξωτερικές σκάλες για περίπτωση ανάγκης.
Στην Ελλάδα έχουμε καλούς μηχανικούς και επιστήμονες, παγκόσμιας κλάσης αντισεισμικό κανονισμό, αλλά λείπουν κρατικοί μηχανισμοί με διαφάνεια και αξιοκρατία. Το Ελληνικό Τόξο -η σεισμική τάφρος που εκτείνεται από τη Μικρά Ασία, νότια της Κρήτης, δυτικά της Πελοποννήσου, μέχρι την Κροατία- προξενεί σεισμούς μεγέθους μεγαλύτερου από 8,5 Ρίχτερ κάθε 600-800 χρόνια. Ο τελευταίος που γνωρίζουμε έγινε το 1303 μ. Χ. και δημιούργησε τσουνάμι που κατέστρεψε μέρος της Αλεξάνδρειας. Δεν έχουμε ακόμη εθνικό κέντρο προειδοποίησης για τσουνάμι και εθελοτυφλούμε μη ζητώντας άμεση προσωρινή κάλυψη από το παγκόσμιο κέντρο της Ουνέσκο, ονειρευόμενοι παχυλές χρηματοδοτήσεις και αξιώματα. Καθυστερούμε στην ενίσχυση των πολυκατοικιών και στις ασκήσεις προετοιμασίας για μεγάλα συμβάντα. Αν συνεχίσουμε να βασιζόμαστε στα «ανθρωπάκια» της Πανδώρας παντός αξιώματος και καιρού, που περιστοιχίζουν με ασυδοσία τις διάφορες κυβερνήσεις με κίνητρο μόνο το προσωπικό οικονομικό κέρδος, κινδυνεύουμε να είναι η χώρα μας αυτή που θα επιβεβαιώσει την πρόβλεψη του ξένου καθηγητή για καταστροφή με πάνω από 100.000 θύματα στη Μεσόγειο τις επόμενες δεκαετίες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου